Zo meten wij de hergebruikpotentie van jouw staalconstructie
- Blog
Wij ontwerpen staalconstructies met het volgende leven al in beeld. Dat noemen we waardebehoud: de waarde in materialen en onderdelen blijft bestaan omdat je ze later eenvoudig kunt hergebruiken. Die hergebruikpotentie meten en borgen we vanaf schetsontwerp. Niet als ‘extra’, maar als standaard werkwijze.
Wat bedoelen we precies?
Hergebruikpotentie = de kans én het gemak waarmee onderdelen van een constructie later weer inzetbaar zijn – in hetzelfde gebouw of ergens anders. Hoe beter de verbindingen los te halen zijn en hoe minder elementen elkaar blokkeren, hoe hoger de potentie.
Waardebehoud = het behouden van technische, functionele en economische waarde van materialen over tijd. Door slim te detailleren en demontabel te bouwen, voorkom je downcycling en onnodig afval.
Wij maken dit zichtbaar bij elk project: in ons portfolio geven we elk project een score op hergebruikpotentie. Die kan laag, gemiddeld of hoog zijn. We onderbouwen dat met geautoriseerde methodiek en data. We leggen je in dit blog uit hoe we dat precies doen.
Herbruikbaarheid: laag, gemiddeld of hoog
Wat zorgt er nu voor dat een staalconstructie een laag, gemiddeld of hoog scoort op herbruikbaarheid?
Hoge herbruikbaarheid – modulair en toekomstproof
Een staalconstructie heeft een hoge herbruikbaarheid als aan verschillende onderdelen al bij het ontwerp gedacht is!
We letten dan ook meteen op de kleine dingen die later het grote verschil maken. Daarom werken we met vakwerkspanten die niet gelast zijn en koppelen we onderdelen met zoveel mogelijk connectors – droge, mechanische verbindingen die je simpelweg kunt losdraaien. Hoe meer van die schroefbare koppelingen, hoe makkelijker je later onderdelen uitneemt en opnieuw inzet.
We delen het gebouw op in losse zones. Denk aan de draagconstructie, installaties, gevel en afbouw die niet in elkaar haken. We vermijden doorkruisingen, dus dat onderdelen door elkaar heen steken (zoals leidingen dwars door een ligger), en we zorgen dat bouten en moeren bereikbaar blijven. Onderdelen worden niet ingesloten achter beton of afwerking, maar blijven aan minimaal één kant vrij (open randopsluiting). Zo kun je bij een verbouwing of demontage gewoon de omgekeerde bouwvolgorde volgen: losdraaien, uitnemen, hergebruiken - zonder schade en zonder verrassingen. Deze aanpak past bij gebouwen die meerdere levens krijgen of zelfs in delen verplaatsbaar zijn. Een goed voorbeeld is de parkeergarage: die werkt met losse balken en kolommen in plaats van één grote doorlopende balk, waardoor je stuk voor stuk kunt aanpassen of hergebruiken.
De losmaakbare voetplaten zijn geen detail dat we “erbij doen”, maar de rode draad in het ontwerp: elementen kun je tussentijds uitnemen, verplaatsen of opnieuw inzetten zonder sloopwerk. Dat is prettig tijdens verbouwingen, maar vooral goud waard als het gebouw na jaren een andere functie krijgt.
Een staalconstructie met een hoge herbruikbaarheid kan worden onderbouwd met een BCI-berekening en externe validatie, resulterend in hoge LI en daarmee een sterke PCI-score (bruikbaar richting BREEAM-NL/LEED). Hierover lees je straks meer.
Gemiddelde herbruikbaarheid – slim waar het telt
Hier kiezen we voor een praktische middenweg. De voetplaten zijn losmaakbaar, zodat kolommen en liggers netjes te demonteren zijn. In het dak gebruiken we gelaste spanten: dat is vaak lichter én kostenefficiënt, zeker bij distributiecentra waar repetitie en meters de toon zetten. Het resultaat is een robuuste constructie met zinvolle losmaakbaarheid, zonder de meerprijs van volledig modulaire spanten.
Realistisch? Zeker. Je behoudt flexibiliteit in de hoofddraagstructuur, terwijl het dakpakket door de gelaste spanten minder modulair is. We hanteren hiervoor een Losmaakbaarheidsindex van circa 55% als richtwaarde. In veel DC-cases pakt dit gunstig uit: lichter dan een grote doorlopende balk en financieel aantrekkelijk, met concrete opties voor hergebruik bij verbouwing of demontage.
Lage herbruikbaarheid - basisontwerp
Soms is simpel precies wat nodig is: een basisontwerp zonder extra eisen aan losmaakbare details. Verbindingen zijn dan vaker gelast of constructief ingesloten en demonteren vraagt later meer tijd of leidt tot schade. In deze klasse ligt de focus geregeld op materiaalclaims (bijvoorbeeld X-Carb) in plaats van op design for disassembly.
Dat is geen oordeel, maar een bewuste keuze: laag op losmaakbaarheid kan nog steeds passen bij budget, planning of functie. We maken die keuze zichtbaar in de projectlabeling, zodat iedereen weet waar hij aan toe is en je het gesprek over waardebehoud op feiten kunt voeren. In de praktijk voeren we dit type projecten niet onder de naam Circulairstaal uit, maar onder Brink Staalbouw.
Zo meten wij hergebruikpotentie:
PCI = MCI + LI
Om waardebehoud meetbaar te maken, gebruiken we de Product Circularity Index (PCI). Die combineert twee scores:
MCI-Material Circularity Index
Deze kijkt naar waar materiaal vandaan komt, wat ermee gebeurt na gebruik en hoe lang het meegaat. Concreet:
- Herkomst: aandeel nieuw, gerecycled (post-consumer), biobased of hergebruikt (naar massa gewogen).
- Toekomstscenario: kans op storten/verbranden versus recycling/hergebruik (ook naar massa gewogen).
- Levensduur/utility: verhouding tussen technische levensduur en verwachte gebruiksduur in de praktijk.
De MCI drukt uit hoe circulair het materiaalgebruik is, onafhankelijk van de montage. Resultaat: 0–100%.
LI - Losmaakbaarheidsindex
Deze meet hoe makkelijk je onderdelen zonder schade kunt losnemen. Vier factoren bepalen de score:
- Type verbinding (droge/mechanische verbindingen zoals bout-moer scoren hoog)
- Toegankelijkheid (kun je bij de verbinding zónder extra sloop?)
- Doorkruisingen (vermijd vervlechting tussen lagen; hou het modulair)
- Randopsluiting (onderdelen niet insluiten; minimaal één zijde open voor tussentijds uitnemen)
PCI is de optelsom die telt in het bouwwerk: 0% = lineair, 100% = volledig circulair. Voor projecten met connectors hebben we de PCI laten bepalen door Alba Concepts. Zo wordt het bruikbaar als informatie voor klanten en als onderbouwing richting BREEAM-NL of LEED.
Herbruikbaarheid samengevat
Hieronder vind je de belangrijkste kenmerken van de verschillende herbruikbaarheidsscores in een tabel.
| Klasse | Kenmerken | Typische toepassing | Voorbeeld scores/onderbouwing |
| Hoog | Connectors (droge verbindingen), niet-gelaste vakwerkspanten, losmaakbare voetplaat, modulaire details | Flexibele utiliteit, verplaatsbare panden | Externe validatie en BCI-berekening; hoge LI en daardoor hoge PCI |
| Gemiddeld | Losmaakbare voetplaat, gelaste dakspanten | Distributiecentra (kosten/gewicht) | LI ≈ 55%; PCI middelhoog |
| Laag | Basisontwerp, geen specifieke losmaakdetails, focus op materiaalclaim (bv. X-Carb) | Standaard utiliteit | Lage LI → lage PCI |
Helder hoe wij waardebehoud en hergebruikpotentie borgen? Mooi. Bekijk ons portfolio om te zien hoe dit in projecten is toegepast.
Wil je een vraag kwijt of jouw case toetsen? Neem contact op! We vertalen je ambitie naar concrete ontwerpkeuzes die jouw project voorbereiden op een volgend leven.
